Mediawijsheid wordt zóóó belangrijk!

Gartner, wereldwijd een gerenomeerd consultancy bureau, heeft onlangs de top 10 van IT-trends voor de jaren 20 (beginnen volgend jaar inderdaad al) voorspeld. Michael Cooney heeft e.e.a. uitgewerkt in zijn blog op Computerworld.nl (zie https://bit.ly/2C9ZrgG ). Cooney constateert dat in de trends de mens meer centraal staat en de techniek iets minder. Wat míj echter óók direct opviel is dat de komende jaren mediawijsheid nog veel belangrijker wordt dan het al was.

Relevante trends

Mijn eigen waarneming is vooral gebaseerd op de volgende trends die door Gartner worden benoemd: Artificial Emotional Intelligence, de inzet van blockchain ter bestrijding van deepfakes en en de opkomst van Internet of Things en Internet of Behaviour. Internet of Behaviour: ik had er echt nog nooit van gehoord. Hierna een korte uitleg van deze trends.

Artificial Emotional Intelligence

Artificial Emotional Intelligence (AEI) is een technologie waarmee emoties en sentimenten van mensen herkend kunnen worden. Voor marketingdoeleinden denkt men dit in te kunnen zetten door mensen via de webcam te observeren terwijl zij online zijn. Zo weten de marketeers nog beter wat je leuk vindt en waar je oprecht in geïnteresseerd bent. Zonder dat je likes of dislikes geeft. Dus wanneer je nog geen webcam-cover geïnstalleerd hebt ... Volgens Gartner is in 2020 ongeveer 10% van de laptops, smartphones etc voorzien van AEI.

Toevallig was er afgelopen weekeinde ook nog een item op TV (volgens mij bij Tegenlicht) over ontwikkelingen bij de Amerikaanse douane. Die wil in de nabije toekomst mensen die aankomen in Amerika laten ondervragen door een Avatar. Je wordt terwijl je wordt ondervraagd (want dat doen ze als je Amerika in wilt) geobserveerd door een aantal camera's die 100 keer zoveel kunnen registreren als een douanebeambte. De kleinste trek in je gelaat wordt geregistreerd. En geduid. Op basis van algoritmes. Want zo werkt het met AI.

Blokchain ter bestrijding van deepfakes

Misschien wel twee termen die je niet zoveel zeggen. Die blockchain mag je even vergeten. Het gevaar loert in de deepfakes. Bij deepfakes worden met behulp van Artificial Intelligence beeldopnames gemanipuleerd. Hierdoor kun je Geert Wilders met het grootste gemak laten roepen dat hij het verkeerd gezien heeft en dat we ons hart en ons land moeten open zetten voor iedereen die het minder heeft dan wij. Zonder dat je kunt zien dat de beelden en/of het geluid gemanipuleerd zijn. Een hele beeldende vorm van identiteitsfraude, zou je kunnen zeggen.

Maar net zo makkelijk als dat men Geert Wilders iets kan laten roepen wat hij nooit gezegd heeft kan men jou laten meespelen in - ik noem maar iets geks - GTST. En dan wordt je nog gematst! Kortom, het wordt steeds belangrijker dat je bewust omgaat met beeldmateriaal wat je online zet van jou of je gezinsleden, vrienden etc.

Ter illustratie hier een voorbeeld van een deep fake die het tijdschrift KIJK maakte op basis van videobeelden van een gewild slachtoffer op dit gebied, Donald Trump.

Internet of Things (IoT) en Internet of Behaviour (IoB)

De eerste term is in inmiddels veel meer ingeburgerd dan de tweede. Internet of things is dat steeds meer apparaten aan het internet worden gekoppeld en vervolgens met elkaar samenwerken en/of data genereren. Met als doel apparaten steeds slimmer te maken en het comfort te verhogen. Termen die hieraan zijn gerelateerd zijn bijvoorbeeld smart homes en smart cities. IoT kan ons veel kan brengen in termen van de 3 G's (gemak, genot en gewin).

Waar het bij Internet of Behaviour om gaat is dat door gezichtsherkenning, locatiegegevens en big data individueel gedrag wordt gemonitored om dit gedrag te koppelen aan andere digitale acties, zoals het aanschaffen van een treinkaartje.

Een en ander kan er volgens Gartner in resulteren dat waardeoordelen toegepast gaan worden op gedragingen om het gewenste gedrag af te dwingen. Dus dat het bijvoorbeeld lastiger wordt om een levensverzekering af te sluiten als je Fitbit geen 10.000 stappen per dag meer registreert. Voordat het zover komt zullen er nog wel heel wat ethische discussies gevoerd worden, maar het is goed om te weten dat de techniek er nu al is.

Elk voordeel heb z'n nadeel

Een waarheid als een koe. De hiervoor beschreven technologieën brengen heel veel potentiële voordelen met zich mee. Zij kunnen het leven leuker (genot) en gemakkelijker (gemak) maken, dan wel de efficiëncy verhogen (gewin). Maar er zitten ook risico's aan. En de impact van risico's die realiteit worden wordt steeds groter.

Daarom is het belangrijk dat iedereen zich bewust is van wat er gaande is en dat we ons wapenen tegen de risico's. Daar waar nodig wellicht via regelgeving. Dat we de nieuwe technologieën onder controle houden zodat we gegeven de voordelen er wel gebruik van kunnen maken.

Nou, voldoende input voor het nieuwe Curriculum, lijkt me.